Τι είναι η κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη είναι μια από τις πιο κοινές, δια βίου, αυτοάνοσες ασθένειες, με γενετικό υπόβαθρο.

Όπως πολλές αυτοάνοσες ασθένειες, έτσι και η κοιλιοκάκη εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες στον γενικό πληθυσμό διαγιγνώσκονται με κοιλιοκάκη δύο έως τρεις φορές πιο συχνά από τους άνδρες. Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα δείχνει πως το 60% έως 70% αυτών που διαγνώστηκαν με κοιλιοκάκη είναι γυναίκες.

Στα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται γλουτένη και η οποία βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Η κατανάλωση τροφών με γλουτένη βλάπτει το λεπτό έντερο και το εμποδίζει να απορροφήσει θρεπτικά συστατικά. Τα άτομα με κοιλιοκάκη έχουν έντονες γαστρεντερικές διαταραχές και μπορεί να παρουσιάζουν επεισόδια με σοβαρή διάρροια. Με τη διάρροια χάνουν πολλά από τα απαραίτητα αμινοξέα, βιταμίνες και μέταλλα, συστατικά που παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των ζωτικών ενδοκρινών οργάνων.

Υπάρχουν χαρακτηριστικά σημάδια της κοιλιοκάκης, όπως η χρόνια αναιμία, έλλειψη σιδήρου, κόπωση, σε συνδυασμό με γαστρεντερικά ενοχλήματα (φουσκώματα, εναλλαγή διάρροιας και δυσκοιλιότητας). Τα άτομα που παρουσιάζουν αυτά τα συμπτώματα πρέπει να ελέγχονται για κοιλιοκάκη.

Κοιλιοκάκη – Συμπτώματα στις Γυναίκες 

Ενώ τα τυπικά συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν διάρροια, δυσκοιλιότητα, φούσκωμα και υποτροπιάζον κοιλιακό άλγος, τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης στις γυναίκες μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν:

·         Χρόνια κόπωση
·         Σιδηροπενική αναιμία
·         Τριχόπτωση
·         Εξανθήματα
·         Διαταραχές περιόδου
·         Απώλεια περιόδου
·         Ανεξήγητη υπογονιμότητα
·         Καθ’έξιν αποβολές
·         Πρώιμη εμμηνόπαυση
·         Οστεοπενία
·         Oστεοπόρωση

Κοιλιοκάκη και γονιμότητα 

Η γονιμότητα περιλαμβάνει όχι μόνο την ικανότητα σύλληψης, αλλά και την ικανότητα διατήρησης μιας εγκυμοσύνης μέχρι το στάδιο γέννησης ενός υγιούς μωρού. Η κοιλιοκάκη μπορεί να επηρεάσει το αναπαραγωγικό σύστημα, προκαλώντας επιπλοκές όπως υπογονιμότητα, αποβολές, θνησιγενείς γεννήσεις και άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με μια εγκυμοσύνη. Για πολλές γυναίκες, η ανεξήγητη υπογονιμότητα είναι το μόνο σημάδι μη διαγνωσμένης κοιλιοκάκης. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανιστεί σε ποσοστό έως και 4% έως 8% των γυναικών με ανεξήγητη υπογονιμότητα. Εξαιτίας αυτού, κάποιοι γιατροί υποστηρίζουν πως οι γυναίκες που πάσχουν από ανεξήγητη υπογονιμότητα πρέπει να ελέγχονται για κοιλιοκάκη. Είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας πως πολλές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με κοιλιοκάκη κατά τη διαδικασία αξιολόγησης της υπογονιμότητας δεν παρουσιάζουν άλλα συμπτώματα εκτός από την υπογονιμότητα. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο γιατρός είναι λιγότερο πιθανό να υποψιαστεί την κοιλιοκάκη και να συστήσει σχετικό διαγνωστικό έλεγχο. Έτσι, η εξέταση για κοιλιοκάκη σε όλα τα άτομα που αντιμετωπίζουν υπογονιμότητα θα αποτελούσε μια σημαντική λύση του προβλήματος.

Τα επίπεδα οιστρογόνων είναι γενικά χαμηλότερα σε γυναίκες με κοιλιοκάκη. Τόσο το μειωμένο σωματικό λίπος όσο και η φλεγμονή που προέρχεται από την ίδια την κοιλιοκάκη μπορεί να συμβάλουν στην ορμονική διαταραχή.


Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες μελέτες που ασχολούνται με την υπογονιμότητα και την κοιλιοκάκη αφορούν σε γυναίκες. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές που εξετάζουν το ζήτημα της υπογονιμότητας και στους άνδρες με κοιλιοκάκη. Οι μελέτες αυτές έχουν διαπιστώσει ότι η μη διαγνωσμένη κοιλιοκάκη στους άνδρες μειώνει επίσης τα ποσοστά γονιμότητας. Αυτό το γεγονός πρέπει να ληφθεί υπόψη σε περιπτώσεις υπογόνιμων ζευγαριών.

Πολλές μελέτες επίσης αναδεικνύουν ότι η κοιλιοκάκη συνιστά συχνή αιτία αποβολής. Οι λόγοι για αυτό εξαρτώνται από κάθε ασθενή αλλά είναι οι ίδιοι λόγοι που οι ασθενείς δυσκολεύονται να μείνουν έγκυες.

Οι επιπλοκές της εγκυμοσύνης σε μη διαγνωσμένη κοιλιοκάκη έχουν συνδεθεί σε μελέτες με ανεπάρκειες βιταμινών και μετάλλων που μπορεί να προκύψουν όταν η απορροφητική επένδυση του εντέρου καταστραφεί λόγω έκθεσης στη γλουτένη. Επιπλέον, τα αντισώματα ιστικής τρανσγλουταμινάσης (tTG) που παράγονται ως αντίδραση στη γλουτένη, πιστεύεται ότι επιδρούν αρνητικά στη γονιμοποίηση, καθώς και τη διατήρηση μιας εγκυμοσύνης.

Τα καλά νέα είναι ότι η κοιλιοκάκη μπορεί να διαγνωσθεί εύκολα, ενώ μια κατάλληλη θεραπεία μπορεί να αποκαταστήσει την υγεία μιας γυναίκας. Οι γιατροί έχουν παρατηρήσει ότι ορισμένες γυναίκες επιτυγχάνουν σύλληψη μετά από ένα χρόνο ή περισσότερο έπειτα από τη διάγνωση, τηρώντας μια αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη.

Πόσον καιρό, λοιπόν, μετά τη διάγνωση πρέπει να περιμένετε πριν προσπαθήσετε να μείνετε έγκυος; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι επαρκώς μελετημένη, όμως οι περισσότεροι γιατροί θα συνιστούσαν ένα διάστημα 6 μηνών έως 2 χρόνων, ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας και την κατάσταση της υγείας της πριν από τη διάγνωση. Είναι υψίστης σημασίας οι γυναίκες με κοιλιοκάκη να ακολουθούν αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη, να είναι υγιείς και σε καλή διατροφική κατάσταση, πριν επιχειρήσουν να μείνουν έγκυες. Αυτό θα βελτιστοποιήσει τις πιθανότητές τους για φυσιολογική εγκυμοσύνη και τη γέννηση ενός υγιούς μωρού. Εκτός από τη διατροφή, μπορεί να συστηθούν εργαστηριακές εξετάσεις σε ασθενείς με κοιλιοκάκη που προσπαθούν να μείνουν έγκυες. Οι εξετάσεις διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν έλεγχο σιδήρου και θυρεοειδούς, επίπεδα φολικού οξέος και Β-12, βιταμίνη D, ψευδάργυρο και απαραίτητα λιπαρά οξέα.

Βασικά Σημεία για την Γονιμότητα και την Κοιλιοκάκη:

1.       Η σωστή διάγνωση της κοιλιοκάκης είναι επιτακτική. Οι γιατροί πρέπει να το σκέφτονται σε κάθε περίπτωση γυναίκας που υποφέρει από υπογονιμότητα/ καθ’ έξιν αποβολές. Η υπογονιμότητα μπορεί να είναι το μόνο σύμπτωμα της κοιλιοκάκης. Μόλις τεθεί η διάγνωση της κοιλιοκάκης και ξεκινήσει μια δίαιτα χωρίς γλουτένη, οι πιθανότητες μιας γυναίκας να μείνει έγκυος επιστρέφουν στο φυσιολογικό, αναλογικά με την ηλικία της.

2.       ΠΡΕΠΕΙ να ακολουθείτε μια διατροφή χωρίς γλουτένη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη για να βελτιστοποιήσετε τις πιθανότητές σας για επίτευξη και διατήρηση μιας φυσιολογικής και υγιούς εγκυμοσύνης.

3.       ΜΠΟΡΕΙΤΕ να έχετε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη και ένα υγιές μωρό παρά την κοιλιοκάκη.

Κοιλιοκάκη και Εμμηνόπαυση

 


Οι γυναίκες που πάσχουν από κοιλιοκάκη αλλά δεν την αντιμετωπίζουν σωστά, μπορεί να μπουν νωρίτερα στη φάση της εμμηνόπαυσης. Ωστόσο, εάν διαγνωσθούν έγκαιρα και ακολουθούν αυστηρή δίαιτα ως θεραπευτική μέθοδο, τα αποτελέσματα ερευνών έχουν δείξει ότι δε θα μπουν στην εμμηνόπαυση νωρίτερα από τις γυναίκες που δε νοσούν.

Η κοιλιοκάκη φαίνεται επομένως ότι επηρεάζει όλο το φάσμα της αναπαραγωγικής κατάστασης των γυναικών. Ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά, καθώς και χαμηλότερα επίπεδα ορισμένων βασικών ορμονών σε γυναίκες με κοιλιοκάκη, μπορεί να είναι ο λόγος για την πρώιμη εμμηνόπαυση.

Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες με και χωρίς κοιλιοκάκη έχουν έναρξη έμμηνου ρύσεως στην ηλικία των 12 ή 13 ετών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Menopause, οι γυναίκες που δεν έπασχαν από τη νόσο όπως και αυτές που ακολουθούσαν δίαιτα χωρίς γλουτένη ,μπήκαν στην εμμηνόπαυση γύρω στα 50 έτη.

Ωστόσο, οι γυναίκες με κοιλιοκάκη που δεν ακολουθούσαν κάποια θεραπεία μπήκαν στην εμμηνόπαυση σε ηλικία μεταξύ 47 και 48 ετών, κατά μέσο όρο - καθιστώντας τη «διάρκεια της γόνιμης ζωής τους» μικρότερη από αυτή των άλλων γυναικών.

Οι γυναίκες που ανήκαν στην ομάδα με κοιλιοκάκη που δεν είχε αντιμετωπισθεί ανέφεραν περισσότερα προβλήματα που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, όπως εξάψεις, ευερεθιστότητα και συμπτώματα των μυών και των αρθρώσεων, από τις γυναίκες που ανήκαν στην ομάδα χωρίς τη νόσο.

Είναι πιθανό πολλοί άνθρωποι να περάσουν όλη τους τη ζωή με συμπτώματα κοιλιοκάκης, χωρίς να διαγνωσθούν ποτέ.

Όταν μια γυναίκα παρουσιάζει πρώιμη εμμηνόπαυση, τότε θα πρέπει να σκεφτούμε και την κοιλιοκάκη ως μια πιθανή αιτία. Πιθανότατα είναι πολύ αργά για να αποκαταστήσουμε τη γονιμότητα, όμως είναι σημαντικό για την ποιότητα της ζωής της.

Οι εξετάσεις αίματος είναι το πρώτο βήμα για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης. Ο γιατρός θα πρέπει να ορίσει μία ή περισσότερες εξετάσεις αίματος για να μετρήσει την ανταπόκριση του σώματος στη γλουτένη.

Οι προτεινόμενες εξετάσεις περιλαμβάνουν:

•         Ολική IgA
•         IgA-tTG (αντισώματα έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης)
•         IgA-EMA (αντισώματα έναντι ενδομϋιου)
 

Σημαντική σημείωση σχετικά με τον έλεγχο της κοιλιοκάκης

Είναι ύψιστης σημασίας να μην ακολουθείτε δίαιτα χωρίς γλουτένη πριν από τον έλεγχο της κοιλιοκάκης. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα των εξετάσεων και ενδέχεται να λάβετε ένα ανακριβές αποτέλεσμα.