• 
• 

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες.

Ο πιο συνηθισμένος τύπος καρδιακής νόσου είναι η Στεφανιαία Νόσος (CAD).

Η ανάπτυξη της νόσου οφείλεται στη συσσώρευση πλάκας στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών (οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στην καρδιά).
Μέρος της πλάκας αποτελείται από εναποθέσεις χοληστερόλης. Ως αντίδραση στη συσσώρευση αυτή, οι αρτηρίες τείνουν να στενεύουν με την πάροδο του χρόνου. Οι συγκεκριμένες αρτηρίες μπορούν να μπλοκάρουν μερικώς ή πλήρως τη ροή του αίματος, οδηγώντας σε αθηροσκλήρωση. Σε περίπτωση που οι στεφανιαίες αρτηρίες μπλοκαριστούν εν μέρει από την πλάκα, τότε το αίμα μπορεί να μην είναι σε θέση να μεταφέρει αρκετό οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στον καρδιακό μυ. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος ή στηθάγχη ή να οδηγήσει και σε καρδιακό επεισόδιο (έμφραγμα) με νέκρωση του καρδιακού μυ.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να συμβεί στα αιμοφόρα αγγεία οπουδήποτε στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων αυτών της καρδιάς.

Υπερχοληστερολαιμία & Υπερλιπιδαιμία: Παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις

Η υπερχοληστερολαιμία και η υπερλιπιδαιμία αποτελούν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις.

·    Η υπερλιπιδαιμία ορίζεται ως η πάθηση κατά την οποία το αίμα έχει πάρα πολλά λιπίδια - παραδείγματα λιπιδίων (γνωστά και ως λίπη) είναι η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια.


·   Η υπερχοληστερολαιμίαείναι τα υπερβολικά αυξημένα επίπεδα κακής χοληστερόλης (LDL) στο αίμα. Ο κίνδυνος απόφραξης εξαιτίας των λιπαρών εναποθέσεων στις αρτηρίες αυξάνεται επίσης σε περίπτωση που η καλή χοληστερόλη (HDL) δεν είναι επαρκής για την απομάκρυνση της χοληστερόλης από τις αρτηρίες.

Η χοληστερόλη είναι μια κηρώδης ουσία που μοιάζει με λίπος και βρίσκεται στα τοιχώματα των κυττάρων σε όλα τα μέρη του σώματος, από το νευρικό σύστημα στο ήπαρ έως την καρδιά. Το σώμα χρησιμοποιεί τη χοληστερόλη για να παράγει ορμόνες, χολικά οξέα, βιταμίνη D και άλλες ουσίες. Το σώμα παράγει όλη τη χοληστερόλη που χρειάζεται, η οποία κυκλοφορεί στο αίμα, όμως δε μπορεί να ταξιδέψει από μόνη της.

Όπως συμβαίνει με το λάδι και το νερό, έτσι και η χοληστερόλη (η οποία είναι λιπαρή) και το αίμα (που είναι υδαρή) δεν αναμειγνύονται. Έτσι η χοληστερόλη ταξιδεύει μέσα σε σωματίδια που ονομάζονται λιποπρωτεΐνες, οι οποίες μέσα έχουν λίπος (λιπίδια) και έξω πρωτεΐνη.

Είδη Λιποπρωτεϊνών

Τα δύο κύρια είδη λιποπρωτεϊνών που μεταφέρουν χοληστερόλη στο αίμα είναι:

1.       Λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότηταςή LDL, η οποία ονομάζεται επίσης «κακή» χοληστερόλη επειδή μεταφέρει τη χοληστερόλη στους ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των αρτηριών. Το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερόλης στο αίμα είναι η μορφή LDL. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο της LDL χοληστερόλης στο αίμα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις.


2.       Λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας ή HDLη οποία ονομάζεται επίσης «καλή» χοληστερόλη επειδή μεταφέρει τη χοληστερόλη από τους ιστούς στο ήπαρ, το οποίο στη συνέχεια την απομακρύνει από το σώμα. Συνεπώς, τα χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης HDL αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ποιοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης;

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα χοληστερόλης. Μερικοί από αυτούς δεν μπορούν να αλλάξουν, όμως οι περισσότεροι μπορούν να ρυθμιστούν.

Παράγοντες που δε μπορούν να αλλάξουν:

·         Κληρονομικότητα

Η ποσότητα της LDL χοληστερόλης που παράγει το σώμα, καθώς και η ταχύτητα που απομακρύνεται από το σώμα καθορίζεται εν μέρει από τα γονίδια. Η υψηλή χοληστερόλη στο αίμα είναι συχνά κληρονομική. Ωστόσο, πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν υψηλή χοληστερόλη εξαιτίας και μόνο της κληρονομικότητας. Όλοι μπορούν να αναλάβουν δράση για τη μείωση της χοληστερόλης τους. Επίσης, ακόμα και αν δεν υπάρχει κληρονομικότητα υψηλής χοληστερόλης, ένα άτομο μπορεί να την αναπτύξει ανεξάρτητα. Η υψηλή χοληστερόλη είναι μια συνήθης κατάσταση που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος κόσμος ακόμη και οι νεότερες ηλικίες, όπως επίσης και άτομα που δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό.


·         Ηλικία και φύλο

Η χοληστερόλη στο αίμα αρχίζει να αυξάνεται γύρω στα 20 και συνεχίζει να ανεβαίνει μέχρι την ηλικία των 60 με 65 ετών. Πριν από τα 50 έτη, τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης των ανδρών τείνουν να είναι υψηλότερα από αυτά των γυναικών της ίδιας ηλικίας. Ωστόσο, μετά τα 50 ισχύει το αντίθετο. Αυτό συμβαίνει επειδή με την εμμηνόπαυση τα επίπεδα LDL των γυναικών συχνά αυξάνονται.

Παράγοντες που μπορούν να ρυθμιστούν:


·         Διατροφή

Τρία θρεπτικά συστατικά στη διατροφή μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα της LDL:

1.       Κορεσμένα λιπαρά (ένα είδος λίπους που βρίσκεται κυρίως σε τρόφιμα που προέρχονται από ζώα).

2.       Τρανς λιπαρά, που βρίσκονται κυρίως σε τρόφιμα με υδρογονωμένα έλαια και λίπη όπως μαργαρίνη, κράκερ και τηγανητό λάδι.

3.       Χοληστερόλη, η οποία προέρχεται μόνο από ζωικά προϊόντα.

 

 

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το κορεσμένο λίπος αυξάνει το επίπεδο της LDL χοληστερόλης περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στη διατροφή. Οι δίαιτες με υπερβολικά κορεσμένα λιπαρά, τρανς λιπαρά και χοληστερόλη είναι η κύρια αιτία για υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα .


·         Πλεονάζον σωματικό βάρος
Το υπερβολικό βάρος τείνει να αυξήσει τα επίπεδα LDL. Επίσης, συνήθως αυξάνει τα τριγλυκερίδια, μια λιπαρή ουσία στο αίμα και στα τρόφιμα και μειώνει την HDL. Η απώλεια των περιττών κιλών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της LDL και των τριγλυκεριδίων, ενώ παράλληλα να αυξήσει την HDL.


·         Έλλειψη σωματικής άσκησης

Η σωματική αδράνεια συμβάλλει στο υπερβολικό βάρος και μπορεί να αυξήσει την LDL και να μειώσει την HDL.
Η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να αυξήσει την HDL και να μειώσει τα τριγλυκερίδια, ενώ βοηθάει στην απώλεια βάρους κάτι που μπορεί να εξασφαλίσει τη μείωση της LDL.

Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε το επίπεδο της χοληστερόλης μας;

Η υψηλή χοληστερίνη ή η δυσλιπιδαιμία δεν προκαλεί συμπτώματα. Μπορεί να έχουμε υψηλή χοληστερόλη χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Είναι λοιπόν σημαντικό να ελέγχουμε τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Όλοι οι ενήλικες ηλικίας 20 ετών και άνω πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα χοληστερόλης τους τουλάχιστον μία φορά κάθε 5 χρόνια. Εάν τα επίπεδα χοληστερόλης είναι αυξημένα, τότε η εξέταση πρέπει να πραγματοποιείται συχνότερα. Συζητήστε με το γιατρό σας για να μάθετε πόσο συχνά πρέπει να ελέγχετε τη χοληστερόλη σας.

Πώς, λοιπόν, μπορεί να προληφθεί η υπερλιπιδαιμία και η υπερχοληστερολαιμία μέσω της διατροφής, της άσκησης και του τρόπου ζωής;

·      Περιορίστε την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών στο ελάχιστο

·      Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά περιλαμβάνουν: τηγανητά τρόφιμα, βούτυρο, γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (δηλ. πλήρες γάλα, τυρί- προτιμάτε τυρί χαμηλών λιπαρών), μπέικον, λουκάνικο, κόκκινο κρέας

·       Όταν κοιτάτε μια διατροφική ετικέτα, θα πρέπει να προσέξετε η περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στο 0

·        Περιορίστε την πρόσληψη trans λιπαρών –Αυτά βρίσκονται στη μαργαρίνη, τα τηγανητά τρόφιμα, τα συσκευασμένα τρόφιμα, τα τρόφιμα με υδρογονωμένο λάδι (θα τα διαβάσετε στη λίστα των συστατικών)

·        Αυξήστε την πρόσληψη υγιών λιπαρών για την καρδιά (ωμέγα 3 λιπαρά οξέα)

·        Ακόμα και το ελαιόλαδο που ανήκει στα υγιή λιπαρά χρειάζεται κατανάλωση σε συγκεκριμένη ποσότητα (1 κουταλιά της σούπας ανά γεύμα)

·        Ο σολομός, τα καρύδια, ο λιναρόσπορος, το αβοκάντο είναι μερικά παραδείγματα υγιεινών λιπαρών

·        Περιορίστε το λίπος που τρώτε στο 25-35% των συνολικών θερμίδων που προσλαμβάνετε

·        Στοχεύστε σε 20-30g διαιτητικών ινών ημερησίως. Φυτικές ίνες πρέπει να λαμβάνουμε σε κάθε γεύμα

·        Φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και φασόλια είναι μερικές πηγές φυτικών ινών

·        Κάντε 30 λεπτά άσκησης καθημερινά

·        Περιορίστε τη χοληστερόλη στη διατροφή σας

·        Τα τρόφιμα με υψηλή χοληστερόλη περιλαμβάνουν κρόκους αυγού (ένας κρόκος αυγού έχει περίπου 212mg χοληστερόλης), λιπαρό κρέας, πλήρες γάλα, τυρί, οστρακοειδή

·        Περιορίστε την πρόσληψη αυγών σε ένα την ημέρα

·        Τα άτομα που δεν έχουν υψηλή χοληστερόλη, μπορούν να καταναλώνουν μέχρι 2 αυγά την ημέρα


Αν μετά από 6 μήνες αλλαγής της διατροφής και άσκησης η χοληστερίνη σας παραμένει εκτός φυσιολογικών ορίων, επικοινωνήστε με τον ιατρό σας. Αυτός, ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου που παρουσιάζετε για ισχαιμική καρδιοπάθεια, μπορεί να σας συστήσει τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής για τη μείωση των λιπιδίων.

Τα θεραπευτικά όρια είναι διαφορετικά σε κάθε περίπτωση και πρέπει να εξατομικεύονται.