ΧΑΜΗΛΗ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ ΚΑΙ ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Η  τεστοστερόνη είναι η πιο σημαντική φυλετική ορμόνη που έχουν οι άνδρες. Αυτή είναι υπεύθυνη για τα τυπικά ανδρικά χαρακτηριστικά και είναι απαραίτητη για την διατήρηση

• της παραγωγής σπέρματος,
• της τριχοφυϊας ,
• της μυϊκής δύναμης,
• της υγείας των οστών και
• της σεξουαλικής επιθυμίας (libido).

H τεστοστερόνη στους άνδρες παράγεται από τους όρχεις, αλλά τον έλεγχο της παραγωγής της έχει η υπόφυση, ο κεντρικός αδένας στον εγκέφαλο, μέσω της παραγωγής γοναδοτροπινών,ορμονών που ενεργοποιούν την λειτουργία των όρχεων για την παραγωγή ορμονών και σπέρματος από την εμβρυϊκή ηλικία.

Η έλλειψη τεστοστερόνης στους άνδρες, ο λεγόμενος υπογοναδισμός, μπορεί να οδηγήσει σε:

•  Μείωση της ερωτικής επιθυμίας
• Διαταραχή στη στύση, μείωση πρωινών στύσεων
• Διαταραχή στην παραγωγή σπέρματος, υπογονιμότητα
• Γυναικομαστία (διόγκωση των ανδρικών μαστών)
• Εξάψεις, ιδρώτες

Με την πάροδο του χρόνου η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να προκαλέσει:

• Μείωση της τριχοφυϊας σε διάφορα μέρη του σώματος, ελαττωμένη συχνότητα ξυρίσματος
• Απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης
• Αύξηση στην αποθήκευση λίπους
• Οστεοπόρωση, απώλεια ύψους
• Διαταραχή στην διάθεση και την σκέψη
• Χαμηλή ενέργεια,κόπωση
• Μείωση του μεγέθους των όρχεων

Ποιές είναι οι αιτίες της χαμηλής τεστοστερόνης στους άνδρες; Είναι φυσιολογική η μείωση της με τον πάροδο της ηλικίας;
Η τεστοστερόνη μειώνεται ως ένα βαθμό με την πάροδο της ηλικίας, αλλά αν τα επίπεδα της είναι κατώτερα του φυσιολογικού, θα πρέπει πάντα να γίνεται διερεύνηση της πιθανής αιτίας. Η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να οφείλεται σε παθήσεις των όρχεων (πρωτοπαθής υπογοναδισμός) ή σε παθήσεις της υπόφυσης ή άλλες χρόνιες νόσους (δευτεροπαθής υπογοναδισμός).
Σε γενικές γραμμές, χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να προκληθεί από:

• Διάφορες παθήσεις των όρχεων όπως τραύμα, χειρουργείο, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία ή λοιμώξεις των όρχεων
• Ορμονικές διαταραχές όπως αδενώματα της υπόφυσης, αυξημένη προλακτίνη
• Συστηματικές λοιμώξεις όπως το HIV/AIDS
• Αύξηση του σωματικού λίπους και παχυσαρκία
• Προβλήματα του ήπατος και των νεφρών
• Σακχαρώδη διαβήτη
• Φάρμακα (όπως τα αναβολικά στεροειδή)
• Γενετικά σύνδρομα όπως η αιμοχρωμάτωση, τα σύνδρομα Klinefelter, Kallmann, Prader-Willi,η μυοτονική δυστροφία

Σε αρκετές περιπτώσεις δεν βρίσκουμε μια σαφή αιτία για την χαμηλή τεστοστερόνη και τότε ο υπογοναδισμός καλείται «ιδιοπαθής».
Όλο και περισσότερες μελέτες δυστυχώς δείχνουν ότι ο υπογοναδισμός στους άνδρες αυξάνεται σε συχνότητα. Ένα νέο πεδίο έρευνας είναι η μελέτη των χημικών ουσιών που βρίσκονται σε διάφορα προϊοντα (όπως τα πλαστικά) και τα τρόφιμα (όπως διάφορα συντηρητικά και προσθετικά γεύσης) και το κατά πόσο αυτές οι ουσίες προκαλούν σημαντικές ορμονικές αλλαγές όπως χαμηλή τεστοστερόνη (endocrine disruptors).
Σημαντικό ρόλο φαίνεται επίσης παίζει και το χρόνιο stress στην περίπτωση αυτή.
Τα τελευταία χρόνια ο όρος «ανδρόπαυση» χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για να περιγράψει τις ολοένα και αυξανόμενες περιπτώσεις υπογοναδισμού που συμβαίνουν σε μεσήλικες άνδρες χωρίς συγκεκριμένη αιτία.

Πως γίνεται η διάγνωση του υπογοναδισμού (της χαμηλής τεστοστερόνης δηλαδή);
Αν έχετε συμπτώματα ύποπτα για πιθανή έλλειψη τεστοστερόνης, θα πρέπει να μιλήσετε με τον ιατρό σας.
Στην φυσική εξέταση ο ιατρός σας θα αξιολογήσει πιθανή αλλαγή στην τριχοφυϊα, στο μέγεθος των μαστών, στο μέγεθος και την σύσταση των όρχεων και του όσχεου, το μέγεθος του πέους, το σωματικό βάρος και την αρτηριακή πίεση.
Για να γίνει η διάγνωση θα πρέπει να κάνετε ειδικές ορμονικές εξετάσεις που θα περιλαμβάνουν τον έλεγχο της τεστοστερόνης στο αίμα και άλλων ορμονών της υπόφυσης, καθώς και γενικές εξετάσεις για το σάκχαρο,την χοληστερίνη, την λειτουργία του ήπατος και των νεφρών. Ο έλεγχος της τεστοστερόνης θα πρέπει να γίνεται το πρωί (7-10 ΠΜ) και,αν τα επίπεδα είναι χαμηλά, θα πρέπει να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον άλλη μια φορά,για επιβεβαίωση.
Σημείωση: Ορισμένα φάρμακα, μια ασθένεια ή κακή διατροφή μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης παροδικά. Σε τέτοια περίπτωση οι εξετάσεις θα πρέπει να αναβάλονται μέχρι να αποκατασταθεί η υγεία ή να σταματήσει η λήψη των φαρμάκων.

Υπάρχει θεραπεία για την χαμηλή τεστοστερόνη;
Όταν η παραγωγή τεστοστερόνης είναι χαμηλή και δεν υπάρχει κάποια αιτία που μπορεί να αντιμετωπισθεί ή όταν η χαμηλή παραγωγή τεστοστερόνης δεν μπορεί να βελτιωθεί, τότε η πιο συχνή επιλογή είναι η χορήγηση τεστοστερόνης.
Η θεραπεία με τεστοστερόνη (θεραπεία υποκατάστασης) βελτιώνει την διάθεση, την ερωτική λειτουργία, την μυϊκή δύναμη και μάζα, τον μεταβολισμό και την οστική πυκνότητα.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι χορήγησης της τεστοστερόνης και ο κάθε άνδρας μπορεί να επιλέξει, μαζί με τον ιατρό του, την θεραπεία  που ταιριάζει στον τρόπο ζωής του.
Οι πιο συχνοί τρόποι χορήγησης είναι:

• Ενέσιμη τεστοστερόνη
• Τεστοστερόνη σε patch
• Τεστοστερόνη σε gel

Πριν την έναρξη της θεραπείας με τεστοστερόνη θα πρέπει να γίνεται έλεγχος του αιματοκρίτη, της λειτουργίας του ήπατος, έλεγχος του Ρ, δακτυλική εξέταση του προστάτη για να εντωπισθούν πιθανές αντενδείξεις για τη θεραπεία. Οι εξετάσεις αυτές θα πρέπει να επαναλαμβάνονται μια φορά τοχρόνο.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με τεστοστερόνη θα πρέπει να γίνονται εξετάσεις αίματος για τα επίπεδα της τεστοστερόνης. Στόχος της θεραπείας είναι να διατηρεί να επίπεδα της ορμόνης στο μέσο των φυσιολογικών τιμών. Η πρώτη αξιολόγηση μετά την έναρξη της θεραπείας θα πρέπει να γίνει στους  3 μήνες ώστε να γίνει αξιολόγηση για την επιτυχία της θεραπείας ή για πιθανές παρενέργειες.
Αν υπάρχει ιστορικό οστεοπόρωσης ή κατάγματος, οστική πυκνότητα θα πρέπει να γίνεται κάθε ένα με δύο χρόνια από την έναρξη της θεραπείας.

Κίνδυνοι από την χρόνια χρήση τεστοστερόνης.

• Αύξηση αιμοσφαιρίνης. Τα άτομα με ήδη αυξημένο αιματοκρίτη θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά και ίσως να μην μπορούν να κάνουν θεραπεία με τεστοστερόνη
• Διαταραχή στην ποιότητα σπέρματος. Σε άτομα νεαρής ηλικίας που δεν έχουν κάνει οικογένεια η χρήση τεστοστερόνης πρέπει να γίνεται με πολύ συγκεκριμένες ενδείξεις και μόνο κάτω από την καθοδήγηση ειδικού ανδρολόγου με εμπειρία στην ανδρική υπογονιμότητα.
• Ακμή
• Ήπια διόγκωση των μαστών
• Πιθανή επιδείνωση της υπνικής άπνοιας (αν ήδη υπάρχει)
• Διόγκωση του προστάτη ή εξέλιξη καρκίνου του προστάτη. Οι άνδρες άνω των 40που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του προστάτη και όλοι οι άνδρες άνω των 50, πρέπει να παρακολουθούνται στενά για καρκίνο του προστάτη,κατά τη διάρκεια της θεραπείας με τεστοστερόνη. Οι άνδρες με υποψία καρκίνου του προστάτη ή του μαστού δεν πρέπει να παίρνουν θεραπεία με τεστοστερόνη.  

Η θεραπεία με τεστοστερόνη ΔΕΝ πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει ιστορικό:

• Καρκίνου του προστάτη ή του μαστού
• Σοβαρής υπερπλασίας ή οζώδους διόγκωσης του προστάτη
• Πολυκυτταραιμίας (πολύ αυξημένος αιμοτοκρίτης)
• Σοβαρής άπνοιας στον ύπνο
• Καρδιακής ανεπάρκειας

Πως μπορούν αυτές οι πληροφορίες να σας βοηθήσουν;
Αν έχετε συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε χαμηλή τεστοστερόνη ή κάποια χρόνια πάθηση που μπορεί να προκαλέσει υπογοναδισμό (χαμηλή τεστοστερόνη), μιλήστε στον προσωπικό σας ιατρό. Αν οι εξετάσεις σας δείξουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης θα πρέπει να δείτε έναν ενδοκρινολόγο για να γίνει σωστή εκτίμηση των αιτιών του προβλήματος.
Να είστε ειλικρινείς με τον ιατρό σας όσον αφορά τα φάρμακα ή συμπληρώματα που μπορεί να παίρνετε, την σεξουαλική σας ζωή και επιθυμία και μεγάλες αλλαγές ή έντονο στρες που μπορεί να αντιμετωπίζετε. Μόνο αν ο ιατρός σας έχει ακριβή εικόνα για το πρόβλημα σας θα μπορέσει να σας βοηθήσει να το αντιμετωπίσετε.

Για να έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα από την θεραπεία πρέπει:

• να παίρνετε τα φάρμακα σας σωστά,
• να έχετε σταθερή παρακολούθηση από τον ιατρό σας,
• να διατηρείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με ισορροπημένη διατροφή,
• διακοπή του καπνίσματος,
• ελαττωμένη κατανάλωση αλκόολ,
• τακτική άσκηση και απώλεια βάρους.
  
  

Διαβάστε ακόμα

Παχυσαρκία και γονιμότητα
Οστεοπόρωση