Συχνές ερωτήσεις και απορίες για τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο σε περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα.

Τι είναι η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο;

Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο είναι ένα είδος ακτινοθεραπείας στην οποία ραδιενεργό ιώδιο χορηγείται για να καταστρέψει τον θυρεοειδή αδένα. Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο σε χαμηλές δόσεις μπορεί να δοθεί σε περιπτώσεις υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα (για να μειώσει την λειτουργία του) ενώ σε υψηλές δόσεις χρησιμοποιείται για την «κατάλυση» (ablation), την πλήρη καταστροφή δηλαδή, πιθανού υπολείμματος του θυρεοειδούς αλλά και πιθανών μεταστατικών εστιών μετά από χειρουργική αφαίρεση  του αδένα, σε περίπτωση καρκίνου του θυρεοειδούς.
Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο γίνεται με την εφάπαξ χορήγηση μιας κάψουλας με την ποσότητα του ιωδίου που απαιτείται.

Γιατί μπορεί να υπάρχει υπόλειμμα θυρεοειδούς αδένα στο λαιμό μετά το χειρουργείο για την αφαίρεση του;

Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στο λαιμό, μπροστά από τον κεντρικό αεραγωγό, την τραχεία, και πίσω από τον αδένα, και μερικές φορές μέσα σε αυτόν, περνά το νεύρο που ελέγχει τις φωνητικές μας χορδές, το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο. Επίσης γύρω από το θυρεοειδή και, κάποιες φορές μέσα στον αδένα, βρίσκονται οι παραθυρεοειδείς αδένες, που ελέγχουν τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα. Για να μην τραυματίσει ο χειρουργός τα ζωτικά αυτά νεύρα και τους αδένες μπορεί να αφήσει μικρά υπολείμματα θυρεοειδούς στο λαιμό.

Γιατί χρειάζεται θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο αν ο χειρουργός μου έχει αφαιρέσει όλο τον θυρεοειδή αδένα και τον καρκίνο;

Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, μετά το χειρουργείο, καταστρέφει πιθανά υπολείμματα θυρεοειδούς αδένα ή πιθανόν μικροσκοπικές εστίες καρκίνου σε γειτονικούς λεμφαδένες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, συστήνεται μια θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο αμέσως μετά το αρχικό χειρουργείο για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Ο συνδυασμός ενός πολύ καλού χειρουργείου, με τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο και την μετέπειτα θεραπεία με υψηλές δόσεις θυρεοειδικής ορμόνης έχει φανεί ότι μειώνει σημαντικά την πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου για χρόνια μετά.  Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο δεν χρειάζεται όμως σε όλες τις περιπτώσεις

Ποια είναι τα κριτήρια για να λάβει ή όχι κάποιος θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο σε περίπτωση καρκίνου του θυρεοειδούς;

Το αν θα χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο για τον καρκίνο του θυρεοειδούς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως :

• Το μέγεθος της εστίας του καρκίνου. Εστίες που είναι μόνο λίγα χιλιοστά δεν χρειάζονται θεραπεία με ιώδιο
• Τον αριθμό των εστιών, αν είναι δηλαδή περισσότερες από μια
• Την πιθανή επέκταση του καρκίνου εκτός του όζου, στον υπόλοιπο αδένα ή σε γειτονικούς ιστούς
• Την παρουσία λεμφαδένων με καρκίνο
• Την τελική ιστολογική εξέταση . Κάποια χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων μπορεί να δείξουν μια πιο επιθετική μορφή καρκίνου
• Την ηλικία του ασθενούς
• Την παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων

Αν δεν υπάρχει κανένα από τα παραπάνω στοιχεία η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο δεν είναι απαραίτητη.  

Ποιοι είναι οι στόχοι της θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο;

Οι βασικοί στόχοι της θεραπείας είναι:

• Να καταστρέψει πιθανά υπολείμματα του θυρεοειδούς αδένα στον λαιμό, μετά το χειρουργείο, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου
• Να μηδενίσει την θυρεοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη που παράγεται μόνο από τα κύτταρα του θυρεοειδούς και που λειτουργεί σαν καρκινικός δείκτης σε περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς. Η μέτρηση της θυρεοσφαιρίνης ως δείκτης υποτροπής τους καρκίνου δεν είναι αξιόπιστη αν υπάρχει υπόλειμμα θυρεοειδούς αδένα μετά το χειρουργείο και κάνει πιο δύσκολη την μακρόχρονη παρακολούθηση του ασθενούς.
• Καταστρέφοντας κάθε υπόλειμμα αδένα είναι πιο εύκολο να παρακολουθήσει κανείς πιθανή υποτροπή του καρκίνου στο μέλλον με τη χρήση ολόσωμου σπινθηρογραφήματος με ραδιενεργό ιώδιο, το οποίο θα συγκριθεί με τα αποτελέσματα μετά από την θεραπεία

Υπάρχουν επιπλοκές από τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο;

Οι πιθανές επιπλοκές του ραδιενεργού ιωδίου εξαρτώνται από την δόση που θα λάβει κάποιος, είτε στην πρώτη θεραπεία, είτε συνολικά, σε περίπτωση που χρειάζεται να επαναληφτεί η θεραπεία στο μέλλον.
Η δοσολογία εξαρτάται από την σταδιοποίηση του καρκίνου και την αποφασίζει ο ιατρός σας σε συνεργασία με τον πυρηνικό ιατρό που θα είναι υπεύθυνος για το ραδιενεργό ιώδιο.
Κάθε άτομο μπορεί να αντιδράσει διαφορετικά στο ραδιενεργό ιώδιο και δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει αυτό.
Σε γενικές γραμμές τα πιο συχνά ενοχλήματα είναι: ναυτία ή και έμετος, αλλαγή στη γεύση, ξηροστομία, πόνος και πρήξιμο των σιελογόνων αδένων στο λαιμό, πόνος στην κατάποση, πονοκέφαλος, κόπωση, αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων. Τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά και υποχωρούν τελείως μετά από λίγες ημέρες.
Αν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα πρέπει να ενημερώσετε τον ιατρό σας.
Τα συμπτώματα είναι πιο έντονα με πιο μεγάλες δόσεις ιωδίου ή με επαναλαμβανόμενες θεραπείες.
Δεν υπάρχει ένας γενικός κανόνας για το πόσο ιώδιο, συνολικά, μπορεί να πάρει ένας ασθενής στη διάρκεια της ζωής του, καθώς αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που πρέπει να αξιολογηθούν όπως: την ηλικία του ασθενούς, την ευαισθησία του καρκίνου στο ιώδιο, την αρχική του απάντηση στη θεραπεία, την βαρύτητα και την έκταση της νόσου,  άλλα προβλήματα υγείας του ασθενούς κλπ.



Τι μέτρα προστασίας πρέπει να λάβει κάποιος που έχει κάνει θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο;

Τα βασικά μέτρα προστασίας αφορούν τα άτομα του περιβάλλοντος του ασθενούς, σε περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα απομόνωσης μετά τη θεραπεία

• Σε γενικές γραμμές συστήνεται να μην υπάρχει επαφή με άτομα σε απόσταση έως ένα μέτρο και για περισσότερο από 1 ώρα την ημέρα για 5 ημέρες, ενώ σε περίπτωση παιδιών και εγκύων, για τουλάχιστον 8 ημέρες.
• Πρέπει να αποφεύγεται η επιστροφή στην εργασία αν δεν υπάρχει η δυνατότητα απομόνωσης, για το ίδιο διάστημα, καθώς και η χρήση μέσων μεταφοράς μαζί με άλλους. 
• Δεν πρέπει να μοιράζεστε πετσέτες ή σεντόνια για μια εβδομάδα
• Καλό θα ήταν να τρώτε με πιάτα και μαχαιροπήρουνα μιας χρήσεως
• Δεν πρέπει να προετοιμάζετε φαγητό για άλλους
• Όταν χρησιμοποιείτε την τουαλέτα να καθαρίζετε καλά και να τραβάτε 2-3 φορές καζανάκι για 2 εβδομάδες.
• Όταν κάνετε ντους, καθαρίζετε καλά την μπανιέρα ή το ντους μετά
• Συστήνονται τα συχνά ντους και το λούσιμο
• Η συχνή χρήση ξινών καραμελών (κάθε 15 λεπτά) προφυλάσσει τους σιελογόνους αδένες και μειώνει την πιθανότητα ξηροστομίας
• Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας θα πρέπει να αποφύγουν εγκυμοσύνη για ένα χρόνο μετά τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
• Σε περίπτωση θηλασμού, ο θηλασμός πρέπει να διακοπεί.

Αν πρόκειται να κάνετε θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο συζητήστε με τον ενδοκρινολόγο σας τις απορίες σας και τα μέτρα προστασίας που πρέπει να λάβετε.