Η παχυσαρκία και ο καρκίνος του μαστού παρουσιάζουν συνεχή αύξηση παγκοσμίως. Είναι γεγονός ότι και οι δύο αυτές διαταραχές συνδέονται μεταξύ τους. Το πλεονάζον σωματικό βάρος, η κακή διατροφή και η απώλεια σωματικής άσκησης έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Το 70% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών στις Η.Π.Α. εκτιμάται ότι επηρεάζεται από υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία, κάτι που προκαλεί ανησυχία.

Τα καλά νέα είναι ότι η ρύθμιση του βάρους παίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού και στη βελτίωση της πρόγνωσης μετά τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και του καρκίνου του μαστού είναι περίπλοκη και δεν είναι πλήρως κατανοητή.

Τι γνωρίζουμε για τη σχέση μεταξύ του υπερβολικού σωματικού λίπους και του καρκίνου του μαστού;

Υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και πολλών καρκίνων, ιδιαίτερα του καρκίνου του μαστού μετά την εμμηνόπαυση.
Το υπερβολικό σωματικό λίπος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης μετεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού μέσω παραγόντων που περιλαμβάνουν:

• Αντίσταση στην ινσουλίνη
• Αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών
• Χρόνια φλεγμονή

Σε αντίθεση με τον καρκίνο του μαστού μετά την εμμηνόπαυση, η σχέση μεταξύ του υπερβολικού σωματικού λίπους και του προεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού είναι μικρότερη. Γνωρίζουμε επίσης ότι πολλές γυναίκες πριν και μετά την εμμηνόπαυση, μετά τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, καταλήγουν με πλεονάζον σωματικό βάρος. Η αύξηση του βάρους και η παχυσαρκία οδηγούν σε χειρότερη πρόγνωση του καρκίνου του μαστού, σε περισσότερες παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και σε χειρότερα χειρουργικά αποτελέσματα, όπως υψηλά ποσοστά μόλυνσης, κακή επούλωση, λεμφοίδημα, κόπωση και μείωση των λειτουργιών του οργανισμού.

Γιατί κάτι τέτοιο είναι σημαντικό;

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο κοινός καρκίνος στις γυναίκες. Περίπου 1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ του υπερβολικού βάρους και του κινδύνου καρκίνου του μαστού δίνει στα άτομα περισσότερους λόγους για την καλύτερη διαχείριση του βάρους τους και τη μείωση των κινδύνων ανάπτυξης αυτής της πάρα πολύ συχνής και απειλητικής για τη ζωή ασθένειας.

Μπορεί επίσης να ενθαρρύνει τα άτομα να ελέγχουν το βάρος τους μετά από διάγνωση καρκίνου του μαστού.

Κατανοώντας τους Παράγοντες Κινδύνου για τον Καρκίνο του Μαστού

Παράγοντας κινδύνου είναι οτιδήποτε αυξάνει τους κινδύνους εμφάνισης μιας ασθένειας. Διαφορετικοί τύποι καρκίνου έχουν και διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου. Ωστόσο, οι παράγοντες κινδύνου δεν είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν στον καρκίνο. Ορισμένες γυναίκες μπορεί να έχουν ποικίλους παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού και να μην αναπτύξουν ποτέ τη νόσο, ενώ άλλες μπορεί να μην έχουν παράγοντες κινδύνου και παρόλα αυτά η νόσος να εμφανιστεί.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τους παράγοντες κινδύνου καρκίνου του μαστού και να είστε σε θέση να διακρίνετε μεταξύ αυτών που μπορείτε να αλλάξετε και αυτών που δεν μπορείτε.

Βασικοί παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του μαστού που δε μπορούν να αλλάξουν:

• Γυναικείο φύλο (ο καρκίνος του μαστού είναι 100 φορές πιο συχνός στις γυναίκες από ό, τι στους άνδρες)
• Γήρανση (δύο στους τρεις καρκίνους του μαστού εμφανίζονται σε γυναίκες ηλικίας 55 ετών και άνω)
• Γενετική (περίπου 5-10 τοις εκατό του καρκίνου του μαστού πιστεύεται ότι οφείλεται σε γενετικές ανωμαλίες που κληρονομούνται από έναν γονέα)
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού (ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού είναι υψηλότερος εάν κάποιος συγγενής είχε αναπτύξει τη νόσο)

Παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του μαστού που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και μπορούν να αλλάξουν:

• Κατανάλωση αλκοόλ (οι γυναίκες που καταναλώνουν ένα ποτό την ημέρα έχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με αυτές που δεν πίνουν αλκοόλ, ενώ οι γυναίκες που καταναλώνουν δύο έως πέντε ποτά ημερησίως έχουν περίπου μιάμιση φορά μεγαλύτερο κίνδυνο).
• Πλεονάζον βάρος ή παχυσαρκία (μετά την εμμηνόπαυση, αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου).
• Απώλεια σωματικής άσκησης (η έρευνα σε αυτόν τον τομέα ολοένα και αυξάνεται αναδεικνύοντας ότι η σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού).
• Κακή διατροφή (η διατροφή έχει μέτρια σύνδεση με τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Η συνολική πρόσληψη θερμίδων σχετίζεται θετικά με τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες μπορεί να είναι μερικώς προστατευτική έναντι του καρκίνου του μαστού).

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε τον καρκίνο του μαστού;

• Τακτικές επισκέψεις στο γιατρό για κλινική εξέταση μαστού και μαστογραφίες για τον έλεγχο καρκίνου του μαστού.
• Ελέγξτε το βάρος σας.
• Να είστε σωματικά δραστήριοι με αερόβια δραστηριότητα (τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα μέτριας έντασης ή 75 λεπτά την εβδομάδα υψηλής έντασης) και ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών δύο ημέρες την εβδομάδα.
• Επιλέξτε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, χαμηλότερη σε κορεσμένα λιπαρά, υψηλότερη σε φυτικές ίνες και ελεγχόμενες θερμίδες.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
• Συζητήστε με το γιατρό σας για πιθανό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού και τους τρόπους μείωσης του κινδύνου.
• Μάθετε για τους κινδύνους και τα οφέλη της θεραπείας με ορμονική υποκατάσταση.

Πώς μπορείτε να βελτιώσετε την πρόγνωσή σας μετά από διάγνωση καρκίνου του μαστού;

Τα ποσοστά επιβίωσης από καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο έχουν βελτιωθεί σημαντικά με την εισαγωγή νέων θεραπειών. Μια γυναίκα που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο έχει 98% πιθανότητα να θεραπευθεί πλήρως από τον καρκίνο σε διάστημα πέντε χρόνων, ενώ το ποσοστό επιβίωσης παραμένει μεγαλύτερο από 77 τοις εκατό ακόμη και 10 - 15 χρόνια μετά τη θεραπεία.

Η διαχείριση του βάρους θεωρείται πολύ σημαντικός παράγοντας φροντίδας σε γυναίκες που έχουν πλεονάζον βάρος ή πάσχουν από παχυσαρκία και έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Σε περίπτωση που μια γυναίκα μπει στη διαδικασία να χάσει βάρος κατά τη διάρκεια της θεραπείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου, δεν υπάρχει αντένδειξη για μέτρια απώλεια βάρους (έως δύο κιλά την εβδομάδα) μέσω της άσκησης και του περιορισμού των θερμίδων, αρκεί ο ογκολόγος να το έχει εγκρίνει, η διαδικασία απώλειας βάρους να παρακολουθείται στενά και να μην παρατηρούνται δυσμενείς επιπτώσεις. Η απώλεια βάρους μέσω της άσκησης (αερόμπικ και ασκήσεις αντίστασης) και περιορισμού θερμίδων έχει συσχετιστεί με σημαντικά οφέλη για την υγεία.

Ωστόσο, για ορισμένους ανθρώπους που επιβίωσαν από τον καρκίνο, η απώλεια του βάρους μπορεί να γίνει καλύτερα ανεκτή μόλις ολοκληρωθεί η χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία ή οι χειρουργικές θεραπείες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συστήνεται πρόληψη της παχυσαρκίας, συντήρηση ενός φυσιολογικού βάρους και αναδόμηση της μυϊκής μάζας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η απώλεια βάρους μπορεί να γίνει ακούσια, ως αποτέλεσμα της θεραπείας του καρκίνου. Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να αξιολογηθούν και να βελτιώσουν το διατροφικό τους πρόγραμμα. Πολλοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ικανότητα των ανθρώπων που επέζησαν από καρκίνο να έχουν σωματική δραστηριότητα. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να είναι σοβαρή αναιμία, έντονη κόπωση ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό, παράγοντες που καθιστούν επικίνδυνη την άθληση στο γυμναστήριο.

Υπό την επίβλεψη του γιατρού, είναι συνετό να αποφεύγεται η σωματική αδράνεια και οι ασθενείς μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας τους να επιστρέφουν στις φυσιολογικές δραστηριότητές του το συντομότερο δυνατό.

Συμπέρασμα

Αν και η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και του καρκίνου του μαστού είναι πολύπλοκη, γνωρίζουμε ότι η επίτευξη ή διατήρηση του επιθυμητού σωματικού βάρους μέσω μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, καθώς και της τακτικής άσκησης, μπορεί να είναι μια από τις πιο σημαντικές συνήθειες στη ζωή μας για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού και για τη βελτίωση της πρόγνωσης μετά από διάγνωση της νόσου.