• 
• 

Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση της οστεοπόρωσης; 

Η οστεοπόρωση είναι συχνά μια νόσος της προχωρημένης ηλικίας, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποκλεισθούν άλλες αιτίες και νόσοι που μπορεί αν την προκαλούν ή να την επιδεινώνουν και να αντιμετωπισθούν παράλληλα με την θεραπεία για την οστεοπόρωση. Ο ενδοκρινολόγος είναι ο πλέον ειδικός να εκτιμήσει τα πιθανά αίτια και την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, καθώς τα αίτια της οστεοπόρωσης και οι ορμονικές διαταραχές είναι στενά συνδεδεμένα.
Η αξιολόγηση λοιπόν του ασθενούς με οστεοπόρωση πρέπει να περιλαμβάνει:

• λεπτομερές ιστορικό για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν χρόνιες νόσοι με επίδραση στα οστά) που να περιλαμβάνει πλήρη λίστα φαρμάκων (παρόντος και παρελθόντος)
• πλήρη κλινική εξέταση
• γενικές εξετάσεις αίματος καθώς η λειτουργία των νεφρών, του ήπατος και του θυρεοειδούς είναι σημαντική για την διατήρηση φυσιολογικής οστικής πυκνότητας
• ειδικές εξετάσεις για τον μεταβολισμό του ασβεστίου του σώματος, τα επίπεδα της βιταμίνης D και ειδικών δεικτών οστεοπόρωσης για να αποκλεισθεί κάποια δευτεροπαθής αιτία που μπορεί να προκαλεί χαμηλή οστική μάζα.

Γνωρίζετε ότι ο ειδικός ιατρός που μπορεί να σας βοηθήσει στην αξιολόγηση και θεραπεία της οστεοπόρωσης αλλά και στην πρόληψη της είναι ο ενδοκρινολόγος;

Η βασική εξέταση με την οποία μπορούμε να ελέγξουμε την οστική πυκνότητα και έτσι να καθορίσουμε τον κίνδυνο για ανάπτυξη οστεοπόρωσης ή την παρουσία οστεοπόρωσης είναι η μέτρηση της οστικής πυκνότητας με την μέθοδο DEXA. Η μέτρηση της οστικής μάζας ή οστικής πυκνομετρίας είναι μία απλή εξέταση εκτίμησης της περιεκτικότητας του σκελετού μας σε άλατα ασβεστίου. Στα πλεονεκτήματα της εξέτασης περιλαμβάνονται:

• η μικρή δόση ακτινοβολίας στην οποία εκτίθεται ο ασθενής,
• η δυνατότητα εξέτασης αρκετών ανατομικών περιοχών,
• το σχετικά χαμηλό κόστος της,
• η σύντομη διάρκειά εκτέλεσης (5 λεπτά) και
• τα σχετικά ακριβή αποτελέσματα των μετρήσεων.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι, λόγω της προοδευτικής φύσης της νόσου, είναι απαραίτητη η ετήσια παρακολούθηση της οστικής πυκνότητας σε 2 βασικά σημεία, την σπονδυλική στήλη και το ισχίο. Αυτό οφείλεται στο ότι τα δύο αυτά σημεία περιέχουν διαφορετικό είδος οστού, που επηρεάζεται διαφορετικά από την εμμηνόπαυση και από κάποιες άλλες νόσους και παθήσεις του μεταβολισμού του ασβεστίου.

Επίσης, είναι καθοριστικής σημασίας η επανάληψη της εξέτασης να γίνεται στο ίδιο μηχάνημα και, αν είναι δυνατό, και από τον ίδιο χειριστή, καθώς διαφορετικά μηχανήματα και διαφορετική τοποθέτηση των σημείων που μετράμε μπορεί να οδηγήσει σε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα και να κάνει δύσκολη την σύγκριση μεταξύ εξετάσεων από χρόνο σε χρόνο.

Πότε πρέπει να κάνετε μέτρηση οστικής πυκνότητας;

Αν ανήκετε σε μια από τις παρακάτω ομάδες και δεν έχετε ελεγχθεί για οστεοπόρωση,  πρέπει να κάνετε μέτρηση οστικής πυκνότητας.

• Γυναίκες πάνω από 65 ετών
• Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, κάτω των 65 ετών, με παράγοντες κινδύνου.
• Γυναίκες κατά τη μεταβατική περίοδο της εμμηνόπαυσης, με κλινικούς παράγοντες κινδύνου για κάταγμα, όπως το χαμηλό σωματικό βάρος, προηγούμενο οστεοπορωτικό κάταγμα, φάρμακα με αρνητική επίδραση στα οστά.
• Άνδρες πάνω από 70 ετών
• Άνδρες 50-69 ετών αλλά με παράγοντες κινδύνου.
• Ενήλικοι με προηγούμενο οστεοπορωτικό κάταγμα (μετά τα 50 έτη) .
• Ενήλικοι με νόσο ή κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο για χαμηλή οστική πυκνότητα (όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, υπερθυρεοειδισμός, νεφρική νόσος κλπ).
• Ενήλικοι που παίρνουν φάρμακα τα οποία προκαλούν οστική απώλεια (όπως στεροειδή) .
• Κάθε άτομο που πρόκειται να πάρει οστεοπορωτική αγωγή.
• Κάθε άτομο υπό αγωγή, ώστε να γίνεται παρακολούθηση της θεραπείας.
• Γυναίκες που διακόπτουν την ορμονική θεραπεία υποκατάστασης θα πρέπει να αξιολογούνται για μέτρηση οστικής πυκνότητας σύμφωνα με τις παραπάνω ενδείξεις.